5 goede redenen voor een bezoek aan de Cité Internationale de la Langue Française

Het kasteel was een geliefde verblijfplaats van de Franse koningen. Het werd in 1532 gebouwd als jachtslot voor Frans I, maar viel later als leengoed toe aan de hertogen van Orléans. Het is een typisch voorbeeld van de eerste Franse renaissance, met beeldhouwornamenten, kruisvensters en weertorens die op de middeleeuwen zijn geïnspireerd. Dankzij een grootschalige restauratie die vijf jaar heeft geduurd, is dit vorstelijke kasteel uit de Franse geschiedenis volledig in oude luister hersteld. Een van de architectonische hoogtepunten van het hoofdgebouw is de monumentale ‘koningstrap’ met een cassettenplafond versierd met salamanders, bladmotieven en lelies, en de Nicolaaskapel met de aan de Italiaanse beeldhouwkunst ontleende engelenkopjes (putti), hoornen des overvloed, guirlandes en linten.

Het speelse parcours, een permanent onderdeel van de Cité Internationale de la Langue Française, voert langs circa 150 voorwerpen, documenten en boeken, plus circa 60 interactieve en audiovisuele middelen in 15 zalen, waardoor de bezoekers worden meegenomen op een ontdekkingsreis naar de ongekend rijke wereld van de Franse taal. Maak kennis met de mengwoorden van Stromae door te luisteren naar zijn songs, ontdek hoe sommige woorden in het Frans zijn beland via een 360° projectie in een koepel, hoor hoe koning Frans I of Jeanne d’Arc spraken, en vind het perfecte boek in een ‘toverbibliotheek’… Klein en groot kunnen het zelfs tegen elkaar opnemen in een reusachtige woordzoeker en leren dat bekende begrippen niet overal in Frankrijk hetzelfde heten, want in Parijs zeg je ‘pain au chocolat’, maar in het zuidwesten heet zo’n chocoladebroodje een ‘chocolatine’. Handig om te weten! Maar waarom is dit centrum voor de Franse taal uitgerekend gevestigd in het kasteel van Villers-Cotterêts? Dat komt omdat Frans I hier in 1539 een besluit tekende waardoor het Frans erkend werd als officiële taal in plaats van het Latijn. De tekst in de laatste zaal is een leuk raadsel voor wie het Frans goed beheerst.

Het kloppend hart van de Cité Internationale de la Langue Française is de Cour du Jeu de Paume, een spectaculair atrium. Deze 10 meter hoge ruimte heeft een glazen dak met een ruitvormige structuur die teruggrijpt op de renaissance. Maar het is ook een ‘lexicale hemel’, opgebouwd uit een enorme verscheidenheid aan woorden, van argot tot streektaal en literaire uitdrukkingen. Niet alleen bij daglicht maar ook in het donker een prachtig schouwspel. Daarnaast biedt het atrium een gevarieerd programma met podium-, beeldende en digitale kunst, waarbij één ding centraal staat: de Franse taal!

Alexandre Dumas, wie kent hem niet? Maar ook Jean de La Fontaine, beroemd om zijn fabels, Jean Racine, schrijver van klassieke toneelstukken, of Paul Claudel, dichter, romanschrijver en dramaturg. Al deze vertolkers van de Franse taal hebben één ding gemeen: ze zijn geboren en vaak ook getogen in de omgeving van Villers-Cotterêts, in Noord-Frankrijk. Vandaar dat je er ook veel over hen te weten kan komen: bezoek op een steenworp afstand het Musée Alexandre Dumas waar de geest van de drie musketiers nog rondwaart, of ga in La Ferté-Milon naar het Musée Racine waar deze beroemde toneelschrijver is opgegroeid. In Château-Thierry staat niet alleen het geboortehuis van Jean de La Fontaine, dat nu een museum is (heropening in 2024), maar ook het huis waar Camille en Paul Claudel hun eerste schreden zetten als beeldhouwster en schrijver.

De schrijver Alexandre Dumas was niet de enige die de ‘beuken met hun gladde zilverglanzende basten’ roemde en dweepte met de ‘donkere, weerbarstige schors van de eiken’. Na de onderdompeling in de cultuur van de Franse taal wacht je de overrompelende natuur van het kasteelpark en het naburige bos van Retz, dat is aangemerkt als ‘Forêt d’Exception’, een uitzonderlijk label dat slechts 15 bosgebieden in Frankrijk hebben. Het beslaat 13.000 hectare waar je te voet, te paard of op de fiets op zoek kan gaan naar de oudste boom van het bos: een eik van 365 jaar! Er zijn minstens 12 wandelroutes uitgezet, zoals een literaire wandeling van 14 km in het gezelschap van Catherine Blum, de hoofdpersoon van de gelijknamige roman van Alexandre Dumas, die eigenlijk doorgaat voor de eerste Franse detective. Daarnaast is er een fietsroute van 30 kilometer tussen het bos van Retz en het kasteel van Pierrefonds, in de 19de eeuw gerestaureerd door niemand minder dan Viollet-Le-Duc, en dat van Compiègne, een juweel van het Franse neoclassicisme. De Cité Internationale de la Langue Française maakt ook deel uit van de Route Européenne d’Artagnan, het eerste culturele ruiterpad in Europa dat de sporen volgt van de beroemde musketier!

Route d'Artagnan