Grotte Cosquer in Marseille: levensechte replica van een unieke prehistorische grot

De Grotte Cosquer is de nieuwe must-visit in Marseille. Met de gloednieuwe opening van dit bijzondere museum heeft Marseille het ontoegankelijke toegankelijk gemaakt voor het grote publiek. De oorspronkelijke grot, die in 1985 bij toeval werd ontdekt, ligt namelijk op een diepte van 37 meter onder zeeniveau. Voor zover bekend is het de enige onderwatergrot met prehistorische rotstekeningen ter wereld.

Met dit gloednieuwe museum heeft Marseille het ontoegankelijke toegankelijk gemaakt voor het grote publiek

In 1985 ontdekt de Franse duiker Henri Cosquer, naar wie de grot later werd vernoemd, bij toeval een tunnel die naar een grot vol prehistorische tekeningen leidde. Alleen aan wal wilde niemand hem geloven! Pas in 1991 keerde hij terug met een duikgenoot en kenner van prehistorische grotten die zijn unieke vondst kon bevestigen. De grot bevatte meer dan 500 wandtekeningen en gravures van tussen de 19.000 en 30.000 jaar oud: handen, mensen, oerossen, herten en heel veel paarden. Maar ook zeeleeuwen en, je kunt het je haast niet voorstellen in de Provence, pinguïns! Al is dat ook weer niet zo gek als je bedenkt dat het tot 10.000 jaar geleden nog ijstijd was in Europa. Het bleek een van de grootste ontdekkingen van de eeuw.

Bijzonder zijn de 60 handafdrukken van de prehistorische kunstenaars. Handafdrukken op zich zijn niet zeldzaam, maar opvallend bij de afdrukken in de grot van Cosquer is dat er delen van vingers ontbreken en er ook kinderhanden zijn te zien. Ook opmerkelijk is de tekening van een door een pijl doorboorde man, die de archeologen Jean Courtin en Jean Clottes de ‘gedode man’ hebben genoemd.

Om de oorspronkelijke grot te bezoeken, moet je beslist een geoefende duiker zijn. De originele Grotte Cosquer bevindt zich namelijk 37 meter onder de zeespiegel bij de Calanque de Morgiou, tussen Marseille en Cassis. Maar omdat de grot zelfs voor professionele duikers moeilijk bereikbaar is, is deze uit veiligheidsoverwegingen voor het publiek gesloten.

Omdat de zeespiegel ooit stukken lager lag, zijn de tekeningen destijds in een ‘gewone grot’ gemaakt. Maar door het stijgende zeewater en de binnensijpelende regen staat inmiddels al bijna 80 procent van de grot onder water. Sommige tekeningen zijn in de loop der tijd al verdwenen of beschadigd en op lange termijn zou wel eens alles door het water kunnen worden opgeslokt. Om deze historische vondst toch aan het grote publiek te kunnen tonen, werd besloten om in Marseille een levensgrote en tot op de centimeter nauwkeurige replica te bouwen, vlak bij de plek waar de originele grot zich bevindt. Een ongekende prestatie als je bedenkt dat alle technici niet zomaar bij het origineel konden gaan kijken.

De replica van de grot is te zien in het museum Cosquer Méditerranée, pal naast het bekende museum Mucem. Het gebouw (het al bestaande Villa Méditerranée) is al even opvallend als zijn ‘buurman’ en heeft wel iets weg van een 16 meter hoge duikplank die rechtstreeks de zee in loopt. Net als in de originele grot staat er ook in de replica water. Zelfs de stalactieten en stalagmieten hangen en staan op dezelfde plek! Verder besteedt het museum aandacht aan de wereld van diepzeeduiken en staat er zelfs een natuurgetrouwe replica van ‘Le France’ (ja goed gespeld, niet la France…), de favoriete bar in Cassis waar Jean Cosquer en zijn duikvrienden graag kwamen.

Via een ‘duikerslift’ met bewegende beelden dalen bezoekers als het ware af naar 37 meter diepte, waar ze aankomen in een onderzeebasis. Daar stappen ze over in zelfrijdend verkenningsvoertuig voor zes personen dat in vijfendertig minuten en met een snelheid van 0,38 km/u het 220 meter lange traject in het halfduister aflegt. Via een audiogids krijgen de bezoekers uitleg bij de rotstekeningen die oplichten naarmate ze dichterbij komen. Door het gedempte licht, de stilte en het aanwezige water is het net alsof je je in de echte grot bevindt. Voor heel even voel je de magie die Henri Cosquer ervaren moet hebben toen hij de grot voor het eerst betrad.

Na afloop volgt er nog een korte film en keer je met de trap weer naar boven, terug naar het daglicht. Daar wacht het laatste onderdeel van Cosquer Méditerranée: een tour door de Galerie de la Méditerranée, gewijd aan onze prehistorische voorouders, hun leefwijzen en de dieren die toen leefden.