Elk jaar tijdens het Carnaval in Guyana, van half januari tot en met maart, zijn zij de mooiste van het bal! Wie? De Touloulous natuurlijk: de geweldig uitgedoste en gemaskerde dames die onherkenbaar zijn in hun schitterende, kleurrijke kostuums. Iedere zaterdagavond zijn zij de koninginnen van het bal in de dancings van Cayenne, maar ook daarbuiten. Ghislaine is een van hen. Ze vertelt ons graag over deze typisch Guyaanse traditie. Laat het feest maar beginnen!
Hoewel u de 60 al gepasseerd bent, doet u nog altijd gemaskerd en gekostumeerd als Touloulou mee aan de bals. Sinds wanneer bestaat dit traditionele onderdeel van het Guyaanse carnaval?
Volgens mij dateert deze traditie uit mijn geboortejaar: 1949. In die tijd waren er nog veel leprapatiënten in Guyana. De moeders wilden dat hun dochters, ook al waren ze misvormd als gevolg van deze ziekte, toch konden gaan dansen en een danspartner zouden vinden. Vandaar al deze elegante kostuums, die ook nu nog het gezicht en lichaam volledig verbergen onder kappen, (halve) maskers en pruiken. Alleen de ogen zijn te zien. Zelfs de stem wordt vervormd. En denk erom: het is ten strengste verboden om jezelf te ontmaskeren!
U bent naaister en maakt kostuums op bestelling en voor verhuur. Hoe worden deze kostuum gemaakt?
De Touloulous zijn de koninginnen van het carnaval en moeten op hun allermooist zijn in hun kostuums. De kostuums doen enigszins denken aan de jurken die vrouwen in de 18de en 19de eeuw droegen. Ik laat me inspireren door trouwmagazines. Maar de kostuums moeten vooral schitteren! Daarom gebruiken we kleurrijke, glimmende stoffen van gesatineerd katoen met veel kant. Er is een tijd geweest dat we de buik en de heupen opvulden met kussens om het silhouet te vervormen. Dat wordt tegenwoordig niet veel meer gedaan, maar de rokken hebben nog altijd acht of negen stroken en de vrouwen dragen panty’s en leggings. Dat is natuurlijk wel warm, maar traditie is traditie.
“De dames kiezen hun danspartner, niet andersom. En de heren mogen niet weigeren!”
Wat zijn de rituelen van de gemaskerde en gekostumeerde bals?
De bals worden tijdens de carnavalsperiode elke zaterdag van 22 uur 's avonds tot 6 uur ‘s ochtends gehouden in de dancings van de belangrijkste steden in Guyana. De twee bekendste dancings in Cayenne zijn Le Soleil Levant-Chez Nana, een begrip op zich, en Chez Polina, waar de jongste feestgangers heen gaan. Soms zijn er wel 2000 tot 3000 mensen. Op de binnenplaats is er een ‘dorp’ te vinden met kraampjes en binnen zijn er zittribunes opgesteld rondom de dansvloer voor het publiek. Het is een fantastisch schouwspel. De Touloulous komen vaak als groep binnen. Eerst paraderen ze in een soort optocht voor het publiek om zich te laten bewonderen. Vervolgens leiden ze de dans, want de dames kiezen hun danspartner, niet andersom. En de heren mogen niet weigeren!
Kunt u ons iets vertellen over de muziek en de dansen. Gaat het er wild aan toe?
Oh ja, iedereen is uitgelaten! Orkesten - sommige zijn heel beroemd - treden live op. Bij Chez Nana bijvoorbeeld speelt het orkest van Victor Clet, dat liefdevol ‘Quéquette’ wordt genoemd. Met zijn band de Blue Stars weet hij een geweldige sfeer te creëren, vooral met bepaalde liedjes waarin hij met veel humor plaatselijke anekdotes over het afgelopen jaar vertelt. Sommige mensen krijgen de volle laag! Het ritme ligt hoog met mazurka’s, polka’s, beguines en walsen, en de muziek is uptempo. De hele nacht wordt er flink met de heupen geschud, maar de sfeer is aangenaam en toeristen zijn van harte welkom. We plagen elkaar en proberen te raden wie wie is, zonder zelf ontmaskerd te worden. Ik vind het heerlijk om mooi uitgedost uren achter elkaar te dansen en elke avond weer een ander kostuum aan te trekken. Ik heb enkele jaren geleden zelfs een prijs gewonnen voor een van mijn kostuums. Ik kan niet wachten tot het carnavalsseizoen weer begint!
Tips voor duurzaamheid Het carnaval meemaken op Frans-Guyana, een van de Franse overzeese gebieden, is een unieke en onvergetelijke ervaring. Enkele suggesties voor een goede voorbereiding van je verblijf en het behoud van deze unieke natuurlijke omgeving: het carnaval van Frans-Guyana is enorm populair. Reserveer je accommodatie, je vlucht en je activiteiten daarom ruim van tevoren. Voor het behoud van de bijzondere natuur en de enorme biodiversiteit informeer je het beste bij de plaatselijke toeristenbureaus en de inwoners zelf. Zij kunnen je voorzien van de juiste tips en adviezen. Wat je sowieso kan doen, is kiezen voor lokale producten uit het seizoen. Rest je alleen nog een goed kostuum uit te zoeken!
Meer informatie:
Door Pascale Filliâtre
Als reisjournaliste ben ik vaak de hele wereld over gereisd om datgene te vinden wat ik ook dicht bij huis in Frankrijk kan vinden.
