De olijfolie uit de Provence wordt door maar liefst drie appellations d’origine contrôlée (AOC) en twee appellations d’origine protégée (AOP) erkend. Het is niet alleen een essentieel onderdeel van de Zuid-Franse keuken, maar wordt vanwege haar heilzame eigenschappen ook gebruikt voor cosmetische producten. Her en der in de Provence kan je wandelingen maken door olijfgaarden, olie proeven in oliemolens en olie kopen in trendy winkeltjes – er zijn zelfs nagerechten met olijfolie. Kortom, in de Provence leer je bekende en onbekende aspecten van olijfolie kennen!
Een museum vol weetjes over olijfolie
Wil je weten hoeveel variëteiten van olijfbomen er in de Provence voorkomen, hoe de olijven worden geoogst en geperst, waarvoor olijfolie allemaal in de mediterrane keuken wordt gebruikt of ben je nieuwsgierig naar de geschiedenis en de toepassingen van olijfolie door de eeuwen heen? Na een bezoek aan het Musée de l’huile d’olive in Oppède zal dit goddelijke vocht uit de Provence geen geheimen meer voor je hebben!
Dit moderne museum, dat wordt omgeven door wijn- en olijfgaarden, toont in een informatieve en ludieke opstelling talloze voorwerpen en werktuigen die bij de ambachtelijke olijfolieproductie werden (en vaak nog worden) gebruikt. Er is zelfs een oude oliemolen nagebouwd. Als je dit allemaal hebt gezien, zal je voortaan veel bewuster van olijfolie genieten …
Een winkel met de heerlijkste soorten olijfolie
Zoek je olijfolie met een vleugje artisjok, of heb je liever een zweem van verse kruiden of tomatenblad? Dit soort vragen worden je gesteld als je je meldt bij La Place des Huiles, aan de Vieux-Port in Marseille, om vast te stellen welke soort olijfolie het beste bij jouw persoonlijke voorkeur past.
Je wordt hier uitstekend voorgelicht door Frédéric Amy, jurylid van de AOP uit de Vallée des Baux. Deze voormalige galeriehouder heeft zich in 2015 bekwaamd in het proeven van olijfolie voor het toekennen van herkomstbenamingen en zijn galerieruimte omgetoverd in deze prachtige winkel.
Zijn assortiment bevat 22 zorgvuldig geselecteerde oliën, met elk een eigen smaak, scherpte en ‘pit’. Op dit adres vind je het neusje van zalm aan olijfoliën uit de Provence. En natuurlijk ook ‘savons de Marseille’ op basis van olijfolie uiteraard.
Op bezoek bij de olijfoliemolenaar
Van de Alpilles tot aan La Londe-Les-Maures en de Luberon wordt het Provençaalse landschap gemarkeerd door olijfbomen. Diverse olijventelers stellen hun boomgaarden open voor wandelaars, die daarna ook een bezoek aan hun molen mogen brengen en tot besluit verschillende soorten olijfolie kunnen proeven.
Op het Domaine Castelas, bij Les Baux-de-Provence, kan je prachtig wandelen tussen de knoestige stammen van de olijfbomen om vervolgens een toelichting te krijgen over het productieproces en ten slotte een van de beste olijfoliesoorten van de Provence te proeven.
Een eindje verder, in Mouriès, staat de Moulin Saint-Michel, waar sinds 1744 de oogst van de olijventelers uit de Alpilles wordt verwerkt. Hier kan je de zogeheten ‘huile fruité vert’ proeven (geperst van groene olijven die net zachtpaars beginnen te kleuren). Deze wordt gemaakt door de familie Rossi, die al drie generaties een moderne molen runt.
Oogstfeest in Aix-en-Provence en Mouriès
De olijvenoogst vindt doorgaans plaats in november en december. De eerste persing van de net rijpe olijven heeft een bijzonder krachtige, volle smaak. Deze nieuwe olie vormt het middelpunt van het jaarlijkse oogstfeest in Mouriès en Aix-en-Provence, dat in die periode wordt gevierd. Overal staan dan kraampjes met tafelolijven en andere producten die met de opbrengst van de oogst worden gemaakt, zoals tapenade en toastjes.
Liefhebbers van tapenade die het feest gemist hebben, kunnen terecht bij Jean Martin, een confiseur d’olives die vanuit zijn winkel in Maussane-les-Alpilles producten op basis van olijfolie overal in de regio afzet.
Olijfolie, een verzorgingsproduct voor lichamelijk welzijn
De bedenkers van het merk ‘Une olive en Provence’ hebben zich laten inspireren door de voedende werking van olijfolie, de ontspannende en kalmerende eigenschappen van de bloem en het antioxiderende effect van de blaadjes. In hun winkel in Maussane-les-Alpilles verkopen Annabel en Jean-Baptiste Quenin (zoon van een olijfoliemolenaar uit de Alpilles) een scala aan cosmetica op basis van olijfolie uit de Provence, zoals zeep, douchegel en andere producten voor lichaams- en gezichtsverzorging. Hun met zorg samengestelde producten worden ook gebruikt in het luxehotel Baumanière in Les Baux-de-Provence waar de gasten mediterrane massages en andere verzorgende behandelingen kunnen krijgen.
Een keur aan lekkernijen
De olijfolie uit de Provence wordt ook verwerkt in diverse zoete lekkernijen die daardoor een zeer bijzondere geur en smaak hebben.
• Gibassié in Aix-en-Provence Meel, suiker, olijfolie, sinaasappel- en citroenschilletjes: dat zijn de ingrediënten waarmee men ‘gibassié’ maakt, een specialiteit uit Aix-en-Provence die als een van de 13 traditionele nagerechten tijdens het Provençaalse kerstmaal steevast op tafel verschijnt. Pierre Piantino, een ambachtelijke bakker die bekendstaat om zijn lekkere ‘gibassié’, is elke donderdag en zaterdagmorgen op de Place Richelme in Aix-en-Provence te vinden, waar hij zijn taarten verkoopt vinden op de markt.
• Chocolade uit Marseille De ambachtelijke chocolatier Francesco Martorana uit Marseille is de bedenker van Espérantine, chocolaatjes in de vorm van de groene blaadjes van de olijfboom die worden gemaakt met 70% pure chocolade, zoete amandelen, gekonfijte sinaasappel en extra vierge olijfolie. Ze zijn te krijgen in de twee winkels van Francesco in het centrum van de stad.
• Baba in Gémenos In het gastronomische restaurant La Magdeleine in Gémenos, ten oosten van Marseille, heeft chef-kok Mathias Dandine deze winter een variant van het Franse nagerecht ‘Baba au rhum’ op de kaart gezet. Zijn baba is gemaakt met citrusfruit en wordt geserveerd met ijs en een geëmulgeerde saus op basis van olijfolie.
• Taart met agrulive ‘Agrulive’ is een product dat wordt gemaakt met een geslaagde combinatie van twee soorten vruchten, olijven en citroenen die op het Domaine du Jasson in La Londe-Les-Maures samen worden geperst. Het resultaat is een geurige olie. De bekende pâtissier Clément Higgins uit Marseille gebruikt agrulive in zijn romige citroentaart die hij verkoopt in de twee vestigingen van zijn patisserie Les Bricoleurs de Douceurs in Marseille.
• Olive Gin à Avignon De olijven uit de Provence worden zelfs verwerkt in gedistilleerde dranken. Bijvoorbeeld door la Maison Manguin in Avignon. Sinds 2014 produceert dit bedrijf namelijk gin, brandewijn en een aperitief op basis van olijven. Genoeg aanbod om het glas te heffen op de olijfolie van de Provence!
Door Charlotte Cabon
Journaliste
