Auvers-sur-Oise: in de voetsporen van Van Gogh

Op 20 mei 1890 arriveerde Vincent van Gogh met de trein in Auvers-sur-Oise (toen was er nog een rechtstreekse verbinding tussen Parijs en Auvers). Vervolgens ging hij als eerst naar het huis van dokter Paul Ferdinand Gachet met wie hij in contact was gebracht via zijn broer Theo. Dokter Gachet hielp Vincent niet alleen op medisch vlak, maar fungeerde ook als vertrouwenspersoon. Bovendien had dokter Gachet een sterke interesse in kunst, dus trof Van Gogh in hem een gelijkgestemde vriend. De dokter beschikte over een eigen drukpers waarvan Vincent (en andere kunstenaars) gebruik kon maken. Het eclectische interieur van het huis van dokter Gachet was te druk en te vol voor de smaak van Van Gogh, maar bood wel inspiratie voor stillevens.

Dit is de herberg waar Van Gogh voor 3,50 franc per dag in een klein, sober ingericht zolderkamertje van enkele vierkante meters kon verblijven. In dit kamertje is Van Gogh uiteindelijk ook overleden, nadat hij zichzelf in de borst had geschoten in een van de nabijgelegen velden. Op de begane grond van Auberge Ravoux bevindt zich het restaurant waarvan de inrichting nog helemaal in de originele negentiende-eeuwse stijl is. Van Gogh zat hier altijd aan een vast tafeltje. Onder het genot van een kaasplankje of charcuterie kun je hier nog altijd borrelen en proosten op Van Gogh en zijn artistieke talent.

Vanuit de herberg hoefde Van Gogh niet ver te lopen om inspiratie te vinden voor zijn doeken. Zo schilderde hij de katholieke dorpskerk van Auvers-sur-Oise, de Notre-Dame-de-l’Assomption uit de dertiende eeuw. Heb je moeite om te bepalen vanuit welk standpunt Van Gogh L’Église d’Auvers-sur-Oise precies heeft geschilderd? Dat is niet zo gek: hij combineerde namelijk meerdere perspectieven in zijn schilderijen. Men weet eigenlijk niet of Vincent ooit ook in de kerk is geweest. Het heeft in ieder geval een schitterende akoestiek. Vandaar dat er al decennialang ieder jaar het Festival d’Auvers-sur-Oise voor klassieke muziek wordt georganiseerd.

De kerk behoorde tot een van de eerste werken van Vincent in Auvers-sur-Oise, maar het doek Boomwortels was zijn allerlaatste. Oorspronkelijk dacht men dat dit fictieve bomen waren, maar in 2020 kwam hier verandering in. Toen ontdekte Wouter van der Veen (auteur en onderzoeker bij het Institut Van Gogh) namelijk per toeval aan de hand van een ansichtkaart uit 1912 waar het doek is geschilderd, namelijk bij de westelijke splitsing van de Rue de la Sansonne en de Rue Daubigny. De bomen zijn pseudoacacia’s van al zeker 300 jaar oud. Ze liggen op het privéterrein van het Franse echtpaar Jean-François en Hélène Serlinger die informatiepanelen in hun tuin hebben geplaatst om het verhaal te vertellen van Van Goghs laatste dagen in Auvers-sur-Oise en om uitleg te geven over de (ontdekking van de) boomwortels. Wil je hier meer over te weten komen? Boek dan een rondleiding die eindigt met een prachtig uitzicht over de korenvelden.

Op 29 juli 1890 overleed Vincent van Gogh aan zijn verwondingen in de Auberge Ravoux. Hij is vervolgens begraven op de gemeentelijke begraafplaats. Je kunt zijn graf nog altijd bezoeken, al ligt hij niet meer op de oorspronkelijke plek. Na vijftien jaar moest de concessietermijn van het graf van Vincent worden verlengd. Toen suggereerde dokter Gachet aan Jo Bonger, de echtgenote van Theo van Gogh, om het graf te verplaatsen naar een mooiere plek langs de muur van de begraafplaats met twee plekken voor meer ruimte. Een paar jaar later besloot Jo om de overblijfselen van Theo, die een half jaar na Vincent was overleden, ook hier te begraven, zodat de broers verenigd zouden zijn in eeuwige rust.

In het Musée d’Orsay in Parijs hangt namelijk een aantal schilderijen die Van Gogh heeft geschilderd tijdens zijn verblijf in Auvers-sur-Oise, zoals Marguerite Gachet in de Tuin (de dochter van dokter Gachet), het portret Dokter Paul Gachet en Huizen met rieten daken in Cordeville, Auvers-sur-Oise. Een mooie aanvulling op je bezoek aan Auvers-sur-Oise.

Wist je overigens dat er dit jaar zelfs een hele expositie wordt gewijd aan de laatste werken van Van Gogh? Een unieke tentoonstelling met ruim vijftig schilderijen en twintig tekeningen en schetsen van Van Gogh die nog nooit eerder naast elkaar hebben gehangen. De tentoonstelling zal eerst te zien zijn in het Van Gogh Museum in Amsterdam en daarna in het Musée d’Orsay in Parijs.

Van Gogh Museum (Amsterdam): van 12 mei 2023 t/m 3 september 2023 Musée d’Orsay (Parijs): van 3 oktober 2023 t/m 4 februari 2024