Vlak buiten Saumur, in het Loiredal, ligt de abdij van Fontevraud, een historisch monument van grote waarde, ook in het hier en nu. Mensen komen er niet alleen voor de bouwkundige schoonheid van het complex, maar ook om hun kennis te verrijken en zelfs te overnachten. De abdij, die koninklijk aanzien genoot, is tevens een prima uitvalsbasis voor een tochtje langs de oevers van de Loire.
Een reis door de tijd
Geschiedenisliefhebbers kunnen hier hun hart ophalen: in het schilderachtige dorpje Fontevraud, op een steenworp afstand van Saumur, bevindt zich de grootste abdij van Europa, die in 1101 werd gesticht. In zijn hoogtijdagen besloeg het complex een oppervlak van 14 hectare met vier priorijen die plaats boden aan 800 monniken en nonnen. Er zijn nog drie priorijen overgebleven, die onder Napoleon als gevangenis werden ingericht en als zodanig tot 1963 in gebruik zijn gebleven. Net als het Val de Loire staat de abdij met recht op de Werelderfgoedlijst van Unesco vanwege het unieke geheel van schitterend gerestaureerde kerken, kruisgangen en slaapzalen. Je hoeft je neus maar achterna te lopen door het doolhof van stokoude muren en je ontdekt bijvoorbeeld in een overwelfde galerij of achter de dikke muren van een vroegere eetzaal prachtige kunstwerken, zoals de ruimte met de kerkschat of de liggende beelden van telgen van het Huis Plantagenet (Hendrik II, zijn vrouw Eleonora van Aquitanië en de beroemde Richard Leeuwenhart) in het middenschip van de Église du Grand-Moûtier.
Een cultureel centrum
Sinds 1975 is de abdij van Fontevraud een cultureel centrum waar ‘artists in residence’ verblijven en exposities, concerten en lezingen worden georganiseerd. Zo biedt het iedereen die hier komt de gelegenheid om een kunstzinnige bedevaart te maken in een historische setting die een brug slaat naar de toekomst. Er zijn ook permanente installaties te bewonderen, waaronder het reusachtige ‘Mort en été’ van Claude Lévêque, dat alle wanden van een voormalige slaapzaal in het rood hult. Daarnaast worden er wisselende tentoonstellingen gehouden en in 2021 een expositie over kerkgewaden, met onder meer creaties van de couturier Christian Lacroix. Voor die tijd zal er in de aanloop naar Kerstmis nog een feeëriek schouwspel te zien zijn met een projectie van digitale sneeuwvlokken op de muren van de abdijkerk, een hangende installatie van porseleinwerk aan de plafonds, een kerststal van terracotta uit de 17e eeuw en een klank- en lichtspel in de kloostergang.
Moderne kunst in een eeuwenoude abdij
Een groter contrast is niet denkbaar: op 5 december van dit jaar opent een nieuw museum voor moderne kunst zijn deuren op de grote binnenplaats van het complex, om precies te zijn in de ‘Fannerie’, een gebouw uit 1786 waar het hooi werd opgeslagen en de paarden en rijtuigen gestald stonden. Verdeeld over drie verdiepingen en een oppervlak van 1200 m2 kunnen de bezoekers enkele honderden schilderijen en beelden uit de 19e en 20e eeuw bewonderen. Deze zijn afkomstig uit de collectie van het echtpaar Martine en Léon Cligman, en aangevuld met bruiklenen uit diverse Franse rijksmusea. Door de sobere inrichting en de allernieuwste technologische hulpmiddelen komen meesterwerken van Toulouse-Lautrec, Degas, Rodin, Derain en Buffet prachtig tot hun recht. Bijzonder is ook de unieke verzameling monumentale beelden van Germaine Richier, die geldt als een van de prominente figuren van de moderne beeldhouwkunst, evenals een spectaculaire collectie glaswerk van Maurice Marinot en verschillende voorwerpen uit Mesopotamië, Azië en van de inheemse bevolking van Amerika.
Een lange traditie van gastvrijheid
Heb je er altijd al van gedroomd om op een authentieke middeleeuwse plek te overnachten, ver van de drukte van onze moderne tijd? Dat is mogelijk in de abdij van Fontevraud, waar mensen al 900 jaar lang gastvrij worden ontvangen. In de Prieuré Saint-Lazare, een van de vier priorijen van het complex, is namelijk een viersterrenhotel ingericht. Deze accommodatie met 54 sfeervolle kamers heeft geen spa (wel een fitnessruimte) of zwembad, maar het sobere interieur met ruwe stenen muren en lichte houten meubels schept de ideale sfeer voor een weldadige retraite. Niet dat je je de wereldse geneugten hoeft te ontzeggen, want in de kapel is een bar ingericht en in de voormalige kloostergang bevindt zich het restaurant waar chef-kok Thibaut Ruggeri, die in 2017 een Michelinster kreeg, de heerlijkste gerechten op basis van lokale producten bereidt. Kers op de taart: de abdij blijft de hele nacht toegankelijk voor hotelgasten. Een magische ervaring om het klooster bij maanlicht te zien!
Een culturele en culinaire regio
In de omgeving van de abdij is van alles te zien en te proeven. Overal zijn wijnkelders in de grond uitgegraven en langs de lieflijke oevers van de Loire strekken de wijngaarden zich uit tot zover het oog reikt. Het kasteel van Saumur, dat over de statig stromende rivier uitkijkt, is beslist een bezoek waard, evenals de grotwoningen van Souzay-Champigny en Louresse-Rochemenier, die in de hellingen zijn uitgegraven. En wat is er leuker dan dit alles te verkennen tijdens een ritje met een ouderwetse deux-chevaux, die je hier kunt huren? Onderweg zijn her en der culinaire tussenstops te maken, bijvoorbeeld bij de coöperatie Robert & Marcel om de Saumur-Champigny te proeven, of bij de distilleerderij Combier waar je van alles over likeur en brandewijn te weten komt. Als je trek begint te krijgen, is restaurant L'Essentiel, waar de jonge chef-kok Anthony Vaillant de scepter zwaait, een aanrader. Wil je vis uit de Loire proeven, stap dan aan boord van Les Quais, een visrestaurant in een voormalige wasschuit. Aan het eind van de rit, in Saint-Hilaire-Saint-Florent (5 kilometer van Saumur), worden de paarden van het beroemde ras Cadre Noir door een dertigtal stalmeesters gedresseerd. Tijdens een bezoek aan deze stallen kan je de dieren van dichtbij bekijken en in de grote manege worden dressuurshows verzorgd.
Door Thierry Beaurepère
Na meer dan dertig jaar de hele wereld over te hebben gereisd, weet ik het zeker: Frankrijk is het allermooist.
