Van Occitanië tot de Bourgogne en de Elzas wordt in Frankrijk tegenwoordig biologische en biodynamische wijnbouw bedreven. Eerbied voor de cyclussen van de maan en de zon, verzorging op basis van plantaardige en organische stoffen, onkruidbestrijding met behulp van kippen, of een ‘prise de mousse’ (gistingsproces om belletjes in de champagne te brengen) met de zesde symfonie van Beethoven op de achtergrond, de natuur wordt op allerlei manieren aangesproken! Hieronder vind je 7 adressen waar je van alles leert over de duurzame wijnbouw.
Druiven plukken en assembleren met een biologische wijnboer in Occitanië
Droom je ervan om eens een kijkje te nemen achter de coulissen van de wijnbouw? Kruip dan in de huid van een wijnboer in Occitanië! Op het Domaine d’Anglas, slechts een halfuur rijden van Montpellier, leidt Roger, wiens familie al vier generaties lang wijn verbouwt, zijn gasten tussen mei en september op zijn oogstkar rond over de 12 ha wijngaarden die het keurmerk Ecocert hebben, en door de honderd jaar oude wijnkelders. In de herfst kan je zelf met de snoeischaar aan de slag tijdens het druivenplukken dat nog volledig met de hand gebeurt. Wil je leren hoe je wijn moet assembleren? Ga dan naar het Château de Chamberd, in de Lot, waar een van de weinige biodynamische wijnen met de herkomstbenaming Cahors worden gemaakt. Onder leiding van een expert kan je hier je eigen wijn samenstellen, terwijl je ondertussen lekkere streekproducten voorgeschoteld krijgt. Succes verzekerd, dus na afloop neem je je eigen fles mee naar huis! Het Village & Château Castigno, in de Languedoc, is omgetoverd tot een echt ‘wine resort’, waar de biologische wijn van het huis, een Saint Chinian, uitstekend past bij de haute cuisine van de sterrenchef.
Slow toerisme in de wijngaarden van het Loiredal
Er is niets leukers dan op je dooie akkertje door de wijngaarden te lopen en de frisse lucht op te snuiven! In het Loiredal, tussen Tours en Chinon, kan je zelfs op een Segway of een elektrische step door het 17 ha grote Domaine Nicolas Paget en het bos van Chinon toeren. Daarna krijg je een proeverij van de biologische wijnen die hier worden geproduceerd: AOC Touraine, AOC Chinon en AOC Touraine-Azay-Le-Rideau. De dag wordt afgesloten in de traditionele wijnkelders van tufsteen waar je wordt onthaald op de lekkerste borrelhapjes in de stijl van Rabelais, de beroemde schrijver en levensgenieter uit de renaissance die in de buurt van Chinon werd geboren: ‘fouaces’ (broodjes) met streekproducten als geitenkaas uit de Touraine en ‘poires tapées’ (in wijn gedrenkte, platgeslagen peren) uit Rivarennes. Een perfecte combinatie van slow food en slow wine!
Een wellnesskuur in de omgeving van Bordeaux
In de Bordelais kan je je letterlijk en figuurlijk laven aan de wijnranken. In het Château Monconseil Gazin, op een steenworp afstand van Blaye, geeft Guy, een leraar vechtsporten, taï chi chuan-sessies om de zintuigen aan te scherpen door middel van ademhalingstechnieken. Daarna kan je meteen het effect op je smaak en reuk testen tijdens een proeverij van de hier gemaakte wijn die het duurzaamheidskeurmerk Terra Vitis heeft. De zeer milieubewuste Valérie zwaait de scepter over het Château du Payre en vertegenwoordigt hier de vijfde generatie kasteelvrouwen. Sofrologie en aromatherapie worden er gecombineerd met een Sophrowine-sessie in het park, gevolgd door een proeverij van de wijnen die op dit landgoed worden verbouwd. En om de kuur helemaal af te maken, geef je je over aan een exclusieve behandeling in de Spa Vinothérapie® des Sources de Caudalie, waar natuurlijk bronwater, wijnbladeren en druiven hun heilzame werk doen. Je kunt kiezen voor een bad in een kuip met rode wijn of voor een merlot-pakking: elke methode heeft zijn eigen weldadige uitwerking, net als de grands crus!
Château Monconseil-Gazin Château de Payre Sources de Caudalie
De geheimen van de biodynamische wijnbouw in de Elzas
Aromatische kruidenthee om de druivenstokken te verzorgen? Op de Route des Vins d’Alsace, dat in 2023 zijn 70-jarig bestaan vierde, ontdek je de geheimen van de biodynamische wijnbouw in de praktijk. Bij Jean Becker, wijnbouwers sinds 1610 en pioniers op het gebied van biologische wijn, word je meegenomen op een wandeling door de wijngaarden van de Grand Cru Foehn om de geologie van de bodem te bestuderen. Onderweg leer je hoe de mysterieuze ‘bouses de corne’ (hoornmest) en ‘silices de corne’ (hoornsilicium) de druivenstokken sterker en resistenter maken, net als de kruidenthee die daarvoor wordt gebruikt. Tot besluit kan je genieten van een proeverij van grote wijnen en kleine hapjes, alles 100% biologisch. Het wijnbouwbedrijf Achillée, sinds 2003 ook een pleitbezorger van biodynamische wijnbouw, heeft een heel bijzondere bioklimatische wijnopslagplaats: het is namelijk het grootste uit stro opgetrokken gebouw van Europa.
Kunst en cultuur in de wijngaarden van de Provence
Voor Château La Coste is wijn meer dan ooit een vorm van kunst. Op dit 200 ha grote domein aan de rand van Aix-en-Provence is de wijnkelder ontworpen door Jean Nouvel en het muziekpaviljoen door Franck O. Gehry. Ook andere grote namen uit de hedendaagse kunst en architectuur hebben her en der monumentale werken neergezet in de biologische wijngaard van 125 ha. Probeer maar eens of je de kunstwerken van Louise Bourgeois en Sean Scully even goed kunt onderscheiden als de biologisch gecertificeerde wijnen van de Côteaux d’Aix-en-Provence. En anders kan je nog een tweede poging wagen op het naburige Château La Gaude, waar de beeldhouwwerken van Philippe Pasqua prachtig tot hun recht komen tussen de biodynamisch geteelde druivenstokken.
Een zinnenprikkelende tocht door de Champagne
In de Champagne volg je gewoon de feeën! Op het Domaine de Mondeville Champagne Dumont wijzen ze je de weg door de wijngaarden en het bos van Clairvaux voor een aantal bijzondere zintuiglijke ervaringen. Je kunt er schatzoeken met augmented reality, tijdens een nachtwandeling vogels en reptielen horen of zelfs truffels zoeken door op de geur af te gaan. Op die manier worden alle zintuigen geprikkeld voordat je kennis gaat maken met de champagne van dit biodynamische wijnbouwbedrijf. Op het Domaine Apollonis, dat vanwege zijn milieuvriendelijke aanpak het keurmerk Haute Valeur Environnementale mag voeren, moet je je oren wijd open zetten, want voor de druiventeelt wordt op sommige percelen muziek ingezet en in de wijnkelder wordt de ‘prise de mousse’ begeleid door Beethovens Pastorale. In de grote zitkamer van het Maison Drappier vertelt de 95-jarige patriarch, de zesde generatie wijnboeren van het huis, graag allerlei leuke anekdotes. En tot slot breng je een bezoek aan de wijnkelder van de cisterciënzers, die bij de abdij van Clairvaux is uitgegraven.
De Franse kunst van het leven in de Bourgogne
In een iconische auto langs de legendarische wijnroute van de Bourgogne rijden is natuurlijk een geweldige manier om de Franse levenskunst in praktijk te brengen. Samen met The French Tour biedt het Château de Pommard zijn bezoekers een tocht in een lelijke eend en een proeverij van zes jaargangen van zijn beroemde Clos Marey-Monge Monopole, met een uitleg over de beginselen van de biodynamische wijnbouw. Het Château de Rougeon organiseert rondritten in een Mehari 4x4 door de eigen wijngaard, met een wijnproeverij en een bezichtiging van de grote kuipen waarin de vinificatie en gisting op natuurlijke wijze plaatsvinden. Toen het domein in handen kwam van de vijfde generatie, is namelijk besloten om voor de biologische certificering te gaan. Onderweg kom je vast schapen tegen die de bodem tussen de rijen druivenstokken ’s winters afgrazen, net als de kippen die het onkruid op de grond wegpikken. En bij de wijnboeren in Buxy, die zich ‘Vignerons Engagés’ mogen noemen, het eerste keurmerk voor maatschappelijk verantwoord en duurzaam ondernemen in de wijnsector, kun je al varend over de Saône wijnproeven. De passagiers worden getrakteerd op verrukkelijke wijnen van de Côte Chalonnaise en een vrolijke sfeer!
Door Anne-Claire Delorme
Reisjournaliste anneclairedelorme@yahoo.fr
