Wandelen over de Franse kustpaden: les je dorst naar cultuur in de havensteden onderweg

Na een verkenningstocht in het Parc National des Calanques of langs de kreken van de Côte Bleue, gelegen tussen de Camargue en Marseille, kunnen wandelaars hun dorst naar cultuur lessen door het kustpad langs Marseille te volgen. De gemarkeerde route begint - heel handig - op enkele meters van het Mucem, het Museum van de Europese en Mediterrane Beschavingen, gebouwd op een voormalige havenloods. Vlak ernaast bevindt zich de Villa Méditerranée, met een replica van de grot van Cosquer. Het kustpad voert je vervolgens rond de karakteristieke oude haven. In de vroege ochtend staan de kades vol met ambachtelijke vissersstalletjes. Dit is hét moment om de vis te spotten waarvan de (echte) bouillabaisse wordt gemaakt en om het ballet van de traditionele vissersboten op het water te observeren. De wandeling gaat verder langs de Corniche, de kustweg naar La Madrague, langs de Jardin du Pharo en het Plage des Catalans waar een echt onderwatermuseum is gevestigd. Uitgerust met een duikmaskers en snorkel ontdek je hier, in een kunstmatig rif, meer over de problematiek rond de bescherming van de zeeën en oceanen.

Plan je bezoek aan Marseille, in de Provence

Met aan de ene kant het Étang de Thau, een echte binnenzee met een enorme biodiversiteit, en aan de andere kant de visrijke Middellandse Zee, is Sète uitgegroeid tot een van de belangrijkste Zuid-Franse vissershavens. Het kustpad van de Languedoc biedt tot aan de eerste havendam van Sète een gevarieerd landschap. De in Sète geboren en getogen dichter Paul Valéry omschreef zijn woonplaats als een ‘bijzonder eiland’. Elke dag keren trawlers en kleine vissersboten terug in de oude haven om hun tonnen aan versgevangen vis te lossen. Behalve tijdens Les Fêtes de Saint-Louis. Dan nemen traditionele bootjes het over voor de jaarlijkse watersteekspelen (‘les joutes’), een toernooi dat meerdere eeuwen teruggaat en voor het eerste werd georganiseerd in 1666 ter ere van de oprichting van de haven door Lodewijk XIV. De ‘joutes’ in Sète vormen het hoogtepunt en tevens de afsluiting van de vele toernooien die gedurende de zomer in de regio worden gehouden en waarvan de kleurrijke taferelen door diverse schilders zijn vastgelegd, zoals te zien is in het museum Paul Valéry vlak bij het zeemanskerkhof. Maar de stad kent meer creatieve plekken en evenementen, zoals het openluchtmuseum MACO (een route langs streetart) en het K-Live festival dat in het teken staat van muziek en streetart. Daarnaast barst Sète van de kunstgaleries en ateliers van ontwerpers en ambachtslieden die zich laten inspireren door de diepblauwe kleuren van dit uitzonderlijke ‘eiland’.

Musée de la Mer Plan je bezoek aan Sète, in Occitanië

Tussen Cap d'Antibes en de haven van Villefranche-sur-Mer maakt het kustpad van de Côte d'Azur een tussenstop in Nice en gaat de route over in de iconische Promenade des Anglais, die aan weerskanten wordt omzoomd door palmbomen. De beroemdste zeewering, die sinds 2021 op de werelderfgoedlijst van Unesco staat, loopt over een lengte van meer dan 7 km langs de Middellandse Zee. De ‘Prom’, zoals hij ook wel wordt genoemd, wordt onderbroken door kunstwerken gericht op de zee: de obelisk van Venet met zijn negen verticale balken, de replica van het Vrijheidsbeeld van Bartholdi, en niet te vergeten ‘La Chaise de Sab’ van de plaatselijke kunstenares Sabine Géraudie, een knipoog naar de blauwe stoelen die je overal op de promenade ziet staan en waar mensen graag op plaatsnemen om de kleurschakeringen van de zee te bewonderen. Al net zo kleurrijk zijn de belle-époquehotels, zoals het Negresco met zijn roze koepel of het Palais de la Méditerranée waar Matisse graag verbleef. Onze kunstzinnige wandeling gaat verder in het museum voor Aziatische kunst, een ‘sneeuwjuweel’ van wit beton volgens de architect Kenzo Tange, met geometrische vormen geïnspireerd op Japanse tradities. Binnen roept het discrete gebruik van goud, gepatineerd brons en oude houtsoorten de sfeer op van Aziatische culturen, van China tot India, via Japan en Zuidoost-Azië.

Plan je verblijf in Nice, aan de Côte d’Azur

In Biarritz kun je sportief bezig zijn en je tegelijkertijd laven aan nieuwe culturele ontdekkingen. Hoe? Door je te laten leiden door de zeebries en het kustpad dat zich dwars door de stad zigzaggend een weg baant tussen rotsen, trappen en loopbruggen. De hoge vuurtoren (248 treden!) zet het Grande Plage met zijn kleurrijke gestreepte tenten volop in de spotlight. Daarachter zie je het Hôtel du Palais dat na een recente renovatie in belle-époquestijl zijn oude allure weer helemaal terug heeft gekregen. Wandel je door langs de kust, dan loop je tegen andere parels aan, zoals de vissershaven met zijn ‘crampottes’, de pittoreske vissershuizen, of het Aquarium van Biarritz . Dit art-decogebouw, tegenover de Rocher de la Vierge, biedt onderdak aan 45 aquaria waarin je de wondere wereld van de oceanen kunt observeren, zoals het onderwaterballet van de haaien en het voeren van de zeehonden. Wil je de mysteriën van de diepzee nog verder doorgronden, neem dan een virtuele duik in de Cité de l'Océan. Sta oog in oog met ijsberen, duik in het water zonder nat te worden en surf als een echte pro op de Baskische golven!

Plan je verblijf in Biarritz, in Frans Baskenland

Met zijn smalle straatjes en kleurrijke huizen is het dorpje La Chaume, gelegen aan het kustpad van de Vendée, aan de Côte de Lumière, een pittoresk voorproefje van Les Sables d'Olonne. Het pad volgt het eindeloze kanaal naar de gezellige jachthaven, waar om de vier jaar de Vendée Globe wordt georganiseerd, de grootste non-stop solozeilrace ter wereld. De haven van Les Sables d’Olonne is het vertrek- en eindpunt voor de allerbeste zeilers, die zonder hulp en zonder tussenstop de wereld rondvaren. De volgende editie van de Vendée Globe vindt plaats in 2024. Voorbij de jachthaven doorkruist het kustpad de vissershaven, waar je samen met een gids de visafslag kunt bezoeken alvorens zelf een bordje verse vis te verorberen. Slenter door de smalle straatjes van de wijk Ile Penotte, niet ver van de centrale markthal, die allemaal versierd zijn met maritieme fresco’s van schelpen, gemaakt door een plaatselijke kunstenaar, om daarna weer de kust aan te tikken. Daar begint de Remblai, de boulevard met de niet te missen Pendule: een 8 m hoge vierhoekige klok gebouwd op een voormalige bunker die sterk in contrast staat met de jaren ‘30 architectuur van de villa's en hotels. Terwijl je de kustlijn van de Atlantische Oceaan volgt, krijg je een goed beeld van hoe het vroeger was dankzij de historische platen die langs de route zijn aangebracht.

Plan je bezoek aan Les Sables d'Olonne, aan de Atlantische kust

De GR34 loopt in Brest helemaal rond de rede, waardoor je telkens weer getrakteerd wordt op een ander fantastisch uitzicht over een van de grootste havens ter wereld (van wel 180 km²!). Maar wist je dat je vanaf het douanepad ook een duik kunt nemen in het historische erfgoed van deze prachtige kustplaats? Een paar stappen van het pad verwijderd ben je al bij het Musée de la Marine, waar je meer te weten komt over het zeevaartverleden van de stad. Het museum is gevestigd in een 17e-eeuws kasteel dat al eeuwenlang de toegang tot de haven bewaakt. Het Musée de la Marine onthult de nauwe band tussen de Atlantische Oceaan en Brest, dat afwisselend fungeerde als wapenopslagplaats, militaire haven en vissershaven. Tegenwoordig doet het museum ook dienst als kenniscentrum voor wetenschappelijk oceaanonderzoek. Wil je meer over de oceanen en mariene ecosystemen weten? Duik dan in de onderwaterwereld van Oceanopolis, een gigantisch aquarium van meer dan 9000 m² verdeeld over drie paviljoenen en 77 aquaria.

Plan je bezoek aan Brest, in Bretagne

Vanaf de landingsstranden, waaronder Utah Beach, loopt het kustpad langs het Kanaal door naar Cherbourg en het uiterste puntje van de Cotentin. Cherbourg is de op één na grootste kunstmatige haven ter wereld, aangelegd in opdracht van Napoleon I, en bestaat uit bijna 1500 hectare aan water omgeven door een enorme zeewering. Al wandelend komt de hele Normandische geschiedenis voorbij. Het deel van het douanepad dat door de stad loopt, gaat via de haven, die bekendstaat om zijn diepe water. In 1912 maakte de Titanic hier nog een van de laatste tussenstops, voordat de boot zonk in de Atlantische Oceaan. Meer over dit legendarische schip en andere verhalen over oceaanstomers komen tot leven in het Cité de la Mer, een geweldig museum in de voormalige cruiseterminal in art-decostijl, verdeeld over drie verdiepingen met diverse multimediaruimten en 17 aquaria, waaronder eentje van maar liefst 10,70 m diep, gewijd aan het leven in de oceaan. Een stukje verderop, aan de Quai Alexandre III, herbergt de Manufacture des Parapluies een andere schat die nooit ten onder zal gaan: de iconische handgemaakte paraplu’s van Cherbourg, die zo mooi zijn dat je haast zou wensen dat het ging regenen!

Plan je bezoek aan Cherbourg in Normandië

Aan de rand van Duinkerke toont de kustlijn van de Noordzee de sporen van het verleden. Vanaf het kustpad langs de Opaalkust, die hier begint, zie je op het strand de tot kunstwerken omgevormde bunkers en scheepswrakken uit de Tweede Wereldoorlog liggen. Ze bereiden je voor op een duik in de geschiedenis en de kunst van Duinkerke. In het Oorlogsmuseum Duinkerke 1940 surf je op een golf aan herinneringen aan Operatie Dynamo, de gigantische militaire operatie in 1940, waarbij meer dan 300.000 geallieerde soldaten naar Engeland werden geëvacueerd. En het Havenmuseum, een voormalig tabakspakhuis uit de 19e eeuw, neemt je mee terug naar de begindagen van Duinkerke, toen het nog een klein vissersdorpje was, dat langzaam uitgroeide tot de derde grootste zeehaven van Frankrijk. Je ontdekt het in de grote tentoonstellingsruimten, maar ook op het water! Daar liggen drie markante boten op grote en kleine matrozen in de dop te wachten: de driemaster Duchesse Anne (een opleidingsschip), het lichtschip Sandettié (dat vroeger bedoeld was om zandbanken te lokaliseren) en de aak Guilde. De laatste stap is een bezoek aan het grote transparante bouwwerk La Frac Grand Large zo’n 1800 werken die de grootste hedendaagse artistieke stromingen vertegenwoordigen.

Plan je bezoek aan Duinkerke en de Opaalkust

Zodra je Le Havre nadert, biedt de route over de Côte d’Albâtre van Normandië een schilderachtig aanzicht: de monding van de Seine, die talloze impressionistische kunstenaars inspireerde. Tussen de Cap de la Hève en de vuurtoren volgt de weg de kustlijn richting de Promenade des Régates, waar de geschiedenis van de stad zich stapsgewijs openbaart: van de eclectische Villa Maritime tot de in vakwerk opgetrokken strandhuisjes en de neoklassieke Nice-Havrais, een wijk die in de jaren 1900 werd ontworpen en als enige de bombardementen van de Tweede Wereldoorlog overleefde. Le Havre kenmerkt zich door unieke architectonische gebouwen. Om te ontdekken wat de stad zo bijzonder maakt, moet je beslist aan boord gaan van het grote glazen en stalen ‘schip’ van het MuMa, dat een van de grootste collecties impressionistische werken in Frankrijk tentoonstelt.

Musée d'Art Moderne André Malraux Plan je bezoek aan Le Havre, in Normandië